Հայաստանի Միացյալ Հանրապետություն
(Հայաստանի Հանրապետություն և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)
Տարածքը՝ 35 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 4 մլն մարդ
Սփյուռքի հետ միասին՝ մոտ 10 լմլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Երևան
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն մինչև 2019թ. Հիմա համարվում է Պառլամենտական Հանրապետություն։
Ցարական Ռուսաստանի փոխարեն 20-րդ դարի առաջին կեսին ստեղծվեց ավելի հզոր՝ հանրապետությունների միացյալ պետություն (СССР-ԽՍՀՄ), որը ինչ որ չափով ազդեցություն ուներ նաև արևելյան եվրոպայի պետությունների վրա, Չինաստանի, Հյուսիսային Կորեայի, Կուբայի, Ավղանստանի, Մոնղոլիայի, Հնդկաստանի և մի շարք Աֆրիկյան պետությունների վրա:
Բայց նույն դարի 90-ական թվականներից փլուզվեց և անհետացավ երկրի երեսից այդ պետությունը և դրա փոխարեն ստեղծվեցին ավելի փոքր և ոչ հզոր պետություններ:
Ռուսաստանի Դաշնություն
Ռուսաստան
Տարածքը՝ 17մլն կմ
Բնակչությունը՝ 146 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Մոսկվա
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն:
Վրաստան
Տարածքը՝ 69,7 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 5,5 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Թբիլիսի
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Վրացիները իրենք իրենց անվանում ենք քարթվելներ, իսկ իրենց հայրենիքը՝ Սաքարթվելո:
Ադրբեջան
Այս պետությունը վերցրել է Հյուսիսային Իրանում գտնվող Ադրբեջանի (պատմական Ատրպատական)անվանումը:
Տարածքը՝ 86,6 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 7,5 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Բաքու
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
Ուկրաինա
Տարածքը՝ 603,7 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 52 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Կիև
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
Մոլդովա
Տարածքը՝ 33,7 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 4,5 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Կիշինև
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Բելոռուս
Տարածքը՝ 207 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 11 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Մինսկ
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Լիտվա
Տարածքը՝ 65,2 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 4 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Վիլնյուս
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
Լատվիա
Տարածքը՝ 63,7 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 3 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Ռիգա
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Էստոնիա
Տարածքը՝ 45,1 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 2,2 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Տալլին
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Ղազախստան
Տարածքը՝ 2715,1 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 17,5 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Աստանա
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
Ուզբեկստան
Տարածքը՝ 449,5 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 21 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Տաշքենդ
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
Տաջիկստան
Տարածքը՝ 143,1 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 5,5 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Դուշանբե
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
Ղրղըզստան
Տարածքը՝ 198,5 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 4,3 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Բիշքեկ
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Թուրքմենստան
Տարածքը՝ 488 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 3,5 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Աշգաբադ
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
ՄԻՋԻՆ ԵՎՐՈՊԱ
Գերմանիա
Տարածքը՝ 356,5 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 80,5 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Բոնն (Բեռլին)
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Մեծ Բրիտանիա
(Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռալնդիայի միացյալ թագավորություն)
Տարածքը՝ 244,1 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 58,2 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Լոնդոն
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Ֆրանսիա
Տարածքը՝ 552 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 58,2 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Փարիզ
Պետական կարգը՝ Նախագահական Հանրապետություն
Հյուսիսային Եվրոպայի երկրների գերակշիռ մասը՝ Շվեդիան, Դանիան, Նորվեգիան և Ֆինլյանդիան բարձր զարգացած արդյունաբերական և ինտենսիվ գյուղատնտեսություն ունեցող երկրներ են:
Դրանցից զգալիորեն հետ է մնում Իռլանդիան:
Հարավային Եվրոպա
Իտալիա
Տարածքը՝ 301 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 58,2 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Հռոմ
Պետական կարգը՝ Պառլամենտական Հանրապետություն
Հունաստան
Տարածքը՝ 132 հազ. կմ
Բնակչությունը՝ 10,7 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝ Աթենք
Պետական կարգը՝ Նախագահական Պառլամենտական Հանրապետություն
Աֆրիկա
Աֆրիկան իր մեծությամբ երկրորդ մայրցամաքն է Եվրասիայից հետո: Նրա տարածությունը կղզիների հետ միասին, որոնցից ամենամեծը Մադագասկարն է, հավասար է 30,3 մլն քառ. կմ-ի: «Աֆրիկա» բառը ծագել է բերբերական աֆրիգա ցեղի անունից: Աֆրիկայում են հոսում երկրագնդի ամենաերկար գետը՝ Նեղեսը: Եվրոպայից Աֆրիկան անջատում են ոչ խոր ու նեղ Ջիբրալթարի նեղուցն ու Միջերկրական ծովը: Հյուսիս-արևելքում Սուեզի նեղ պարանոցն Աֆրիկան միացնում է Եվրասիային: Մայրցամաքի հյուսիսում գտնվում է երկրի ամենամեծ անապատը՝ Սահարան:
Ավստրալիա
Տարածքը՝ 9 մլն քառ. կմ է: Ավստրալիան մեր մոլորակի ամենափոքր, ամենաչոևր և ամենասակավաբնակ մայրցամաքն է: Այստեղ մեզ համար արտասավոր շատ բան կա: Դեպի հյուսիս շարժվելիս ավելի տաք է լինում, իսկ դեպի հարավ՝ ավելի ցուրտ: Մայրցամաքը, Տասմանիա կղզին և մանր կղզիները միասին վերցրած կազմում են միայն մեկ պետության՝ Ավստրալիական Միության տարածքը: Նրա մայրաքաղաքն է՝ Կանբեռան:
Ամառը Ավստրալիայում դեկտեմբեր-փետրվար ամիսներն են, իսկ ձմռան ամիսները՝ հունիս-օգոստոսը:
Օվկիանիա
Խաղաղ օվկիանոսի անծայրածիր տարածությունների վրա կան տասնյակ հազարավոր կղզիներ: Այն կղզիներն ու արշիպելագները, որոնք գտնվում են Խաղաղ օվկիանոսի կենտրոնական և հարավ-արևմտյան մասերում, անվանում են Օվկիանիա: Այն ընդգրկում է 7 հազար կղզի՝ 1,3 մլն քառ. կմ ընդհանուր տարածությամբ:
Անտարկտիդա
Անտարկտիդա իր բնության անկրկնելիությամբ ոչ սովորական և միակ մայրցամաքն է: Ձմռանը այն սուզվում է բևեռային գիշերվա խավարի մեջ, իսկ ամռանը Արեգակը հորիզոնից չի իջնում: Այստեղ սառույցները պարունակում են մոլորակի անուշահամ ջրերի 80%-ը:
«Անտարկտիկա» անվանումը ծագում է հունարեն «անտի» հակառակ բառից՝ այսինքն՝ երկրագնդի հյուսիսային բևեռային մարզի՝ Արկտիկայի հակառակ կողմում գտնվող:
1820թ. ընդունված է համարել նրա հայտնաբերման թվականը:
Գրեթե ամբողջ մայրցամաքը ծածկված է սառցադաշտային վահանով, որի միջին հաստությունը մոտ 2000 մ է, իսկ արևելյան մասում առավելագույն հաստությունը հասնում է 4500 մ-ի: Մայրցամաքի միջին բարձրությունը հաշվի առնելով նաև սառցադաշտային ծածկույթը կազմում է 2040մ, դա մյուս մայրցամաքների միջին բարձրությունից 3 անգամ ավելի բարձր է: Տարածությունը՝ 14 մլն քառ. կմ է:
Հարավային Ամերիկա
Մայրցամաքի տարածությունը մոտ 18 մլն քառ. կմ է:
Հյուսիսային և Հարավային Ամերիկան միանում են իրար Պանամայի պարանոցով:
1492թ. Ատլանտյան օվկիանոսով նավարկության ժամանակ Կոլումբոսը հայտնագործեց Սան—Սալվադոր կղզին: Պարզ դարձավ, որ հայտնագործվել են նոր՝ եվրոպացիներին անհայտ կղզիներ: Սակայն դրանց գոյության մասին միտքն առաջինն արտահայտեց Ամերիգո Վեսպուչին:
Ամազոն գետը երկրի վրա եղած ամենաջրառատ գետն է:
Ամազոնի հունը միջին հոսանքում հասնում է 5 կմ, իսկ ստորինում՝ 80 կմ լայնության:
Գվիանական սարահարթից հոսող վտակներից մեկի վրա գտնվում է աշխարհի ամենաբարձր ջրվեժը՝ Անխելը, որի բարձրությունը 1054մ է:
Այստեղ աճում են այնպիսի ծառեր, ինչպիսիք են սեյբան, որը հասնում է 80 մ բարձրության: Այստեղ բնակվում է ավելի քան 250 մլն մարդ:
Հյուսիսային Ամերիկա
Հյուսիսային Ամերիկան իր տարածությամբ, որը կազմում է 24,2 մլն քառ. կմ, մեր մոլորակի երրորդ մայրցամաքն է:
Այստեղ է գտնվում ամբողջ աշխարհին հայտնի Նիագարայի ջրվեժը:
Խաղաղ օվկիանոսւ ափին գտնվող մերձարևադարձային լեռնային անտառներում աճում են սեքվոյաներ՝ փշատերև ծառեր, որոնց բարձրությունը 100 մ-ից ավելի է, տրամագիծը՝ մինչև 9 մ:
Եվրասիա
Եվրասիան երկրագնդի խոշորագույն մայրցամաքն է: Այն զբաղեցնում է ամբողջ ցամաքի 1/3-ը:
Եվրասիան կազմում են երկու աշխարհամասեր՝ Եվրոպան և Ասիան: Նրանց միջև պայմանական սահմանն ընդունված է անցկացնել Ուրալյան լեռների արևելյան սոտորոտի երկարությամբ, Էմբա գետով, Կասպից ծովի հյուսիսային ափով և Կումա-Մանիչի իջվածքով: Ծովային սահմանն անցնում է Ազովի և Սև ծովերով, ինչպես նաև Սև և Միջերկրական ծովերն իրար միացնող նեղուցներով:
Եվրասիան միակ մայրցամաքն է, որի ափերը ողողում են երկրագնդի բոլոր չորս օվկիանոսները:
Նրա տարածքում են գտնվում երկրագնդի ամենաբարձր լեռնային համակարգերը: Դրանցից ամենաբարձրը՝ Հիմալայներն են՝ Ջոմոլունգմա (Էվերեստ) գագաթով:
Հնդկաստանի Հանրապետություն
Տարածքը՝2,94 մլն քառ.կմ
Բնակչությունը՝1,350 մլրդ մարդ
Մայրաքաղաքը՝Դելի
Ինդոնեզիայի Հանրապետություն
Տարածքը՝1904 հազ. Քառ. կմ
Բնակչությունը՝210 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝Ջակարտա
Երկիրը կազմված է շուրջ 13 հազար կղզիներից
Չինաստան
Տարածքը՝ 9,6 մլն. Քառ. կմ
Բնակչությունը՝1,500 մլրդ մարդ
Մայրաքաղաքը՝Պեկին
Ճապոնիա
Տարածքը՝372 հազ. Քառ. կմ
Բնակչությունը՝129 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝Տոկիո
Համախառն ազգային եկամտի ծավալով աշխարհի երկրորդ երկիրն է:
Կորեա
Հարավային Կորեա Հյուսիսային Կորեա
98,5 հազ. քառ. կմ 121,2 հազ. քառ. կմ
Բնակչությունը՝
46,1 մլն մարդ (1998թ.) 23,2 մլն մարդ
Մայրաքաղաքը՝
Սեուլ Փհենյան
Կորեական թերակղզում միջնադարում գոյություն է ունեցել պետություն, որը կառավարել են Կորյո հարստության ներկայացուցիչները:
Աֆրիկա աշխարհամասի պետություններ
|
Պետության անվանումը |
Մայրաքաղաքը |
| Ալժիր | Ալժիր |
| Լիբիա | Տրիպոլի |
| Մարոկո | Ռաբաթ |
| Եգիպտոս (100 հազ. կմ) | Կահիրե (65,7 մլն) |
| Սուդան | Խարթում |
| Աստերա | Էրիթրեա |
| Եթովպիա | Ադիս Աբեբա |
| Սոմալի | Մոգադիշո |
| Քենիա | Նայրոբի |
| Ուգանդա | Կամպալա |
| Ռուանդա | Կիգալի |
| Բուրունդի | Բուժումբուրա |
| Զաիր | Կինսասա |
| Տանվանիա | Դար Էս Սալամ |
| Մալավի | Լիլոնգվե |
| Մոզանբիկ | Մապուտու |
| Զամբիա | Լուսակա |
| Անգոլա | Լուանդա |
| Նամիբիա | Վինդհուկ |
| Բոթսվանա | Գաբորոնե |
| Հ.Ա.Հ (1221 հազ. քառ. կմ) | Պրետորիա |
| Լեսոտո | Մասերու |
| Սվազիլենդ | Մբաբանե |
| Մադագասկար | Անտանանարիվու |
| Կոնգո | Բրազավիլ |
| Գաբուն | Լիբրևիլ |
| Կենտրոն. աֆր. Հանրապետություն | Բանգի |
| Կամերուն | Յաունդե |
| Չադ | Նջամենա |
| Նիգերիա (924 հազ. քառ. կմ) | Աբուջա (121,8 մլն) |
| Բենին | Պորտո |
| Գանա | Աքրա |
| Նիգեր | Նյամեյ |
| Տոգո | Լոմե |
| Բուրկինա | Ֆասո |
| Կոտդիվուար | Յամուսուկրո |
| Լիբերիա | Մոնրովիա |
| Սիերա Լեոնե | Ֆրիթաուն |
| Գվինեա | Կոնակրի |
| Գվինեա Բիսաու | Բիսաու |
| Գամբիա | Բանջուլ |
| Սենեգալ | Դաքար |
| Մալի | Բամակո |
| Մավրիտանիա | Նուակշոտ |
| Տունիս | Թունիս |